İNGİLİZCE NEDİR?

 İngiliz Dilinin Tarihi

 

İngiliz Dilinin Kaynağı ve Gelişiminin Kısa Tarihi

 

İngiliz dilinin gerçek tarihi İ.Ö. 5. yy. boyunca Britanya’yı fetheden Cermen kabilesinin adaya gelişiyle başlamıştır. Anglo’lar, Sakson’lar ve Jute’lar  adı verilen bu kabileler günümüzde Danimarka ve Kuzey Almanya’nın bulunduğu yerden Kuzey Denizi’ni geçtiler. Bu sırada Britanya’nın yerlileri Kelt dili konuşuyorlardı. Fakat Keltçe konuşanlar işgalciler tarafından kuzeye ve batıya sürüldüler. Bu günkü Wales, İskoçya ve İrlanda bölgeleri Anglo’lar Englaland’tan geliyorlardı ve Englisc denilen bir dil kullanıyorlardı. England (İngiltere) ve English (İngilizce) kelimeleri buradan gelmektedir.

 

Eski İngilizce (450-1100)

İşgalci Cermen kabileleri benzer diller konuşuyorlardı ve şimdi eski İngilizce adını verdiğimiz dili geliştirdiler. Eski İngilizce bu günkü konuşulan İngilizceden farklıdır. Ana dili İngilizce olanlar bile eski İngilizceyi anlamakta güçlük çekerler. Yine de, modern İngilizcede kullanılan kelimelerin yarısına yakını köklerini eski İngilizceden almaktadır. Örneğin, be, strong ve water kelimeleri eski İngilizceden gelmektedir. Eski İngilizce 1100 yıllarına kadar konuşulmuştur.

 

Orta İngilizce (1100-1500)

1066’da  Normandy (modern Fransa’nın bir parçası) Dükü William the Conqueror İngiltere’yi Fethetti. Yeni fatihler (Normanlar) bir çeşit Fransızca dilini beraberlerinde getirdiler. Bu dil kraliyet sarayında yönetici ve ticari sınıf arasında kullanılıyordu. Bir dönem dilsel bir sınıflaşma yaşandı. Alt sınıflar İngilizce konuştu üst sınıflar ise Fransızca. 14. yy.da İngilizce Britanya’da tekrar baskın dil oldu ama içersine birçok Fransızca kelime eklendi. Bu dile orta İngilizce adı verilir. Aynı zamanda büyük şair Chaucer’ün (1340-1400) dilidir. Fakat yine de bugün anadili İngilizce olanlar tarafından anlaşılması zordur.

 

Erken Modern İngilizce (1500-1800)

Orta İngilizcenin son dönemlerine doğru telaffuzda büyük ünlü değişimi adı verilen ani bir değişim yaşandı. Ünlü sesler gittikçe daha kısa söylenmeye başlandı. 16. yy. dan itibaren Britanyalılar tüm dünyadan birçok halkla iletişime geçtiler. Bunun ve Rönesans’ın etkisiyle dile birçok yeni kelime girdi. Matbaanın icadıyla da basılı metinlerde genel bir dil oluştu. Kitaplar daha ucuz hale geldi ve daha fazla kişi okumayı öğrendi. Matbaa aynı zamanda İngilizceye standart getirdi. Heceleme ve gramer durağanlaştı. Birçok matbaanın bulunduğu Londra’nın lehçesi standart haline geldi. 1604’te ilk İngilizce sözlük basıldı.

 

Geç Modern İngilizce (1800- )

Erken modern İngilizce ile geç modern İngilizce arasındaki temel fark kelime dağarcığıdır. Geç modern İngilizcede iki temel faktörden dolayı çok daha fazla kelime vardır. Bu faktörlerden ilki yeni kelimelere ihtiyaç yaratan endüstri devrimi ve teknolojidir. Britanya İmparatorluğunun dünyanın dörtte birini ele geçirmesi ve bu ülkelerden yeni kelimeler adapte etmesi ikinci faktördür.

 

İngilizcenin Varyasyonları

1600 yıllarından itibaren Kuzey Amerika’nın kolonileşmesi, İngilizcenin farklı bir Amerikan varyasyonunun ortaya çıkışıyla sonuçlandı. Bazı İngilizce telaffuzlar ve kelimeler Amerika’ya ulaştığında “dondu”. Bazı bakımlardan Amerikan İngilizcesi modern Britanya İngilizcesinden çok Shakspeare’in İngilizcesine benzer. Britanyalıların “Americanisms” adını verdikleri bazı ifadeler koloniler tarafından korunmuş orijinal Britanya ifadeleridir ve zamanla anavatanlarında değişmişleridir. Bunlar trash à rubbish (çöp) , loan à lend (ödünç vermek) fall à autumn (sonbahar) gibi ifadelerdir. Bazıları, frame up gibi Hollywood gangster filmleri sayesinde tekrar Britanya’ya geri dönmüşlerdir. Amerikan İngilizcesi İspanyolcadan da etkilenmiştir. Amerikanın batısına yerleşen İspanyolların etkisiyle canyon, ranch, stampede ve vigilante gibi İspanyolca kelimeler İngilizceye de girmiştir. Fransızca kelimeler Louisiana’dan ve batı Afrika kelimeleri köle ticareti sonucunda Amerikan İngilizcesini ve belirli ölçülerde de Britanya İngilizcesini etkilemiştir.

 

Bu gün Amerikan İngilizcesi ABD’nin sinemada, televizyonda, popüler müzikte, ticarette ve teknolojideki üstünlüğünden ötürü daha etkilidir. Fakat bunun yanında dünya üzerinde İngilizcenin birçok başka varyasyonları vardır. Bunlar Avustralya İngilizcesi, Yeni Zelanda İngilizcesi, Kanada İngilizcesi, Güney Afrika İngilizcesi, Hindistan İngilizcesi ve Karayip İngilizcesidir.

 

İngilizcenin Kısa Kronolojisi

 

İ.Ö 55             Britanya’nın Julius Caesar tarafından işgali

İ.Ö. 43            Roma yönetiminin başlangıcı

436                  Romalıların Britanya’dan çekilişi

449                  Cermen kabilelerin yerleşime başlaması

450-480          Yazılı ilk eski İngilizce metinler

1066                William the Conqueror, Normandy Dükü’nün Fethi

1150                Erken-orta İngilizce metinleri

1348                İngilizce birçok okulda Latince yerine okutulmaya başlandı

1362                İngilizce hukuk dili olarak Fransızcanın yerini aldı. İlk defa parlamentoda kullanıldı

1388                Chaucer The Canterbury Tales’ı yazmaya başladı

1400                Büyük ünlü değişimi başladı

1476                William Caxton ilk İngilizce matbaayı kurdu

1564                Shakspeare doğdu

1604                Table Alphabeticall adlı ilk İngilizce sözlük basıldı

1607                Amerika’da ilk kalıcı İngiliz yerleşimi (Jamestown) kuruldu

1616                Shakspeare öldü

1623                Shakspeare’in ilk Folio’su basıldı

1707                The Daily Courant adlı ilk İngilizce gazete basıldı

1755                Samuel Johnson İngilizce sözlüğünü bastı

1776                Thomas Jefferson Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’ni yazdı

1782                Britanya Amerika kolonilerini bıraktı

1828                Webster Amerikan İngilizcesi sözlüğünü bastı

1922                BBC kuruldu

1928                Oxford İngilizce sözlüğü basıldı

---

THE LAST LETTER FROM ATATURK

You still have not understood me,
And never will for ages to come.
You still talk about �19 May, 1919,�
And praise me and yourselves with stale words.

That is not how to understand Mustafa Kemal.
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.

Let go that golden leaf,
Let the martyrs rest in memory,
Speak of what you have done for me.
Have you overcome poverty and want?

Bring me good news again,
Of new discoveries fit for civilized lands,
I want action from you, not words,
Do you understand?
Have you written the name of the Turk in space
With Ataturk�s capsule?

Understanding Mustafa Kemal means not being distracted,
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.

Those sorrowful laments are still on your lips.
You still weep for me every November 10.
Wake up, I say. Awake, awake.
Other nations are exploring distant worlds.

Understanding Mustafa Kemal means being open,
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.

If you love and understand me,
Spend your days in the laboratories, not the coffee houses.
Let knowledge and reading turn your hair white.
That is the only way to shed light on that eternal darkness.

Weeping is not how to understand Mustafa Kemal,
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.

I brought you democracy and freedom.
But I see you are still where you were,
And you have made no progress.
You have fallen out amongst yourselves,
Instead of serving the people.
What became of electricity and plenty for our villages?
What became of unreserved smiles?

Simply hearing is not how to understand Mustafa Kemal,
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.

I want you to catch up with developed nations.
Loathsome sycophants can lead nobody to science or art.
This nation, my beloved nation,
Wants you to work.
Put an end to self-praise and distraction.

Deception is no way to understand Mustafa Kemal,
Mustafa Kemal�s cause is not one of words alone.


ATATÜRK'TEN SON MEKTUP

Siz beni hala anlayamadiniz
Ve anlamayacaksiniz caglarca da
Hep tutturmus "Yil 1919 Mayisin 19u" diyorsunuz
Ve eskimis sozlerle beni övüyor, övüyorsunuz

Mustafa Kemal'i anlamak bu degil.
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Birakin o altin yapragi artik
Birakin rahat etsin anilarda sehitler
Siz bana neler yaptiniz ondan haber verin
Hakkindan gelebildiniz mi yoklugun, sefaletin?

Mustafa kemal'i anlamak yerinde saymak değil
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Bana mustular getirin bir daha
Uygar uluslara esit yeni buluslardan
Kuru soz degil is istiyorum sizden anladiniz mi?
Uzaya Turk adini Ataturk kapsulleriyle yazdiniz mi?

Mustafa Kemal'i anlamak avunma degil
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Hala o acikli agitlar dudaklarinizda
Hala oturmus bana On Kasimlarda agliyorsunuz
Uyanin artik diyorum, uyanin, uyanin!
Uluslar fethine cikiyor uzak dunyalarin
Mustafa Kemal'i anlamak goz boyamak degil!
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Beni seviyorsaniz eger ve anliyorsaniz
Laboratuvarlarda sabahlayin, kahvelerde degil
Bilim agartsin saclarinizi, kitaplar
Ancak boyle aydinlanir o sonsuz karanliklar

Mustafa Kemal'i anlamak aglamak degil
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Demokrasiyi getirmisim size ozgurlugu
Goruyorum ki hala ayni yerdesiniz hic ilerlememis
Birbirinize dusmussunuz halka egilmek dururken
Hani koylerde isik, hani bolluk, hani kaygisiz gulen?

Mustafa Kemal'i anlamak itismek degil
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

Arayi kapatmanizi istiyorum uygar uluslarla
Bilime, sanata varilmaz rezil dalkavuklarla
Bu vatan, bu canim vatan sizden calismak ister
Paydos ovunmeye, paydos avunmaya, yeter yeter

Mustafa Kemal'i anlamak aldatmak degil
Mustafa Kemal ülküsu sadece söz değil.

__________________

 

---

THAT ENDLESS RACE

The hero set foot in Samsun today,
Meadows and pastures turned green on the path of victory.
Feasting starts to the sound of drums and flutes,
My heart jumps and sings on a branch of spring.


Offer poppies to the dream of Ataturk,
Lovely roses from the garden of labour.
We are in an endless morning ... let him sleep,
Our joy makes his heart rejoice.


That song of victory set out from Samsun
Like a plough, from mountain to mountain,
Rearing up it raised the flag to the old post,
A fresh spring opened the eyes of the nation.


My red flag waves free in Ankara Castle,
Waving towards a golden age,
New heroes walk arm in arm
To the flag on those snowy mountains.


A garland for the free leader of May 19,
The season of cherries, the month of youth and roses.
Hearts are full of colour in a spring garden,
Look at that endless race all over the meadows.

ŞU SONSUZ KOŞU

Samsun'a ayak basmış kahraman bugün,
Çayır, çimen yeşermiş zafer yolunda.
Davul zurna sesinde şahlanır düğün,
Gönlüm coşup öter bir bahar dalında.


Ata'nın rüyasına gelincikler sun,
Emek bahçelerinin güzel gülünü.
Bir sonsuz bir sabahtayız... o uyusun,
Sevincimiz coşturur onun gönlünü.


Nasıl çıkmış bir saban Samsun'dan yola
Dağlardan dağlara o zafer türküsü,
Şahlanıp bayrak çekmiş her eski kola,
Taze bir bahar açmış yurdun gözünü.


Al bayrağım Ankara kalesinde hür,
Dalgalanmakta altın bir çağa doğru,
Yeni kahramanlar kol kol, boy boy yürür
Şu karlı dağlardaki bayrağa doğru.


19 Mayıs'ın hür başına çelenk,
Kiraz mevsimi, gençlik ayı, gül ayı.
Bir bahar bahçesinde gönüller renk renk,
Şu sonsuz koşuya bak, sarmış yaylayı.

__________________